U političkoj areni Balkana, ništa se ne događa slučajno. Kada se na jednog čovjeka usmjeri toliko pažnje, kada je na njega usmjereno toliko udaraca spolja i iznutra, to samo znači jedno – da je on prepreka. Aleksandar Vučić, sviđalo se to nekome ili ne, u proteklim godinama izgradio je poziciju koja ga čini jedinstvenim u modernoj političkoj istoriji Srba. Nijedan srpski politički lider do sada nije uspio da u dva izborna ciklusa dobije povjerenje više od dva miliona građana. Taj broj sam po sebi nije samo statistika – to je pokazatelj političke energije i narodne identifikacije sa liderom.
Upravo tu leži i razlog zašto je Vučić postao meta. Veliki centri moći, posebno oni sa Zapada, nikada nisu imali strpljenja za stabilan i jak srpski politički faktor. Jer snažna Srbija znači i čvršće veze među Srbima u regionu – u Crnoj Gori, Republici Srpskoj, pa i u dijaspori. A to je ono što se ne uklapa u geopolitičke planove onih koji decenijama održavaju Balkan kao zonu permanentne nestabilnosti, pogodnu za upravljanje krizama i ucjene.
Vučić je uspio ono što mnogi prije njega nisu – da pokuša objediniti politički, društveni i nacionalni potencijal Srba. Poslije decenija rasipanja i unutrašnjih podjela, nakon perioda u kojem su Srbi bili svedeni na fragmentisane zajednice, pojavio se lider koji je počeo da gradi ideju srpskog jedinstva. To je nešto što se u međunarodnim centrima moći doživljava kao prijetnja, jer svako jačanje unutrašnje kohezije Srba znači smanjivanje njihove zavisnosti od spoljašnjih arbitara.
Podjele – oružje protiv Srba
Nije prvi put da se protiv Srba koristi ista matrica: posijati nepovjerenje, izazvati sukob unutar samog nacionalnog bića i okrenuti brata protiv brata. Tako se lakše vlada. Tako se lakše upravlja.
Dovoljno je pogledati posljednje decenije. Kada Srbi pokušaju da pokažu političko jedinstvo, odmah se aktivira čitava mašinerija podjela. U Crnoj Gori Srbin se proglašava “remetilačkim faktorom”, u Republici Srpskoj “opasnošću za BiH”, u samoj Srbiji “autoritarnim pristalicama režima”. Na taj način, isti narod se cijepa u tri narativa – u Crnoj Gori Srbin postaje “strani element”, u Bosni i Hercegovini “secesionista”, a u Srbiji “neprijatelj demokratije”.
To nije ništa drugo do pažljivo vođena politika da se spriječi bilo kakav oblik srpske solidarnosti i jedinstva. Jer Srbi razjedinjeni – Srbi posvađani – znače i Srbi politički slabi.
Vučić je udario u samu srž tog mehanizma. Pokušao je, kroz ekonomsku i političku saradnju, da poveže Srbe gdje god živjeli. Zato je i meta. Jer ako jedan lider uspije da mobiliše ne samo građane Srbije već i srpsko nacionalno biće u regionu, onda cijela konstrukcija “podijeli pa vladaj” pada u vodu.
Napadi na njega nisu samo kritike na unutrašnju politiku – oni su plansko guranje Srba jednih na druge. Ako oslabi Vučić, razbije se i ideja zajedništva. Tada brat ponovo postaje protivnik bratu, a jaz unutar srpskog naroda postaje dublji i teži za premošćavanje. To je cilj. To je razlog zašto je upravo on meta.
Srbija danas plaća cijenu svoje uporne težnje ka stabilnosti i balansiranoj politici. To što je Vučić uspio da održi mir, da Srbija ekonomski ne tone i da ostane nezaobilazan faktor u regionalnim procesima, za neke je nepoželjno. Jer stabilna Srbija znači da projekat podjela i kontrolisane krize ne može funkcionisati.
Meta, dakle, nije samo Aleksandar Vučić. Meta je sama ideja srpskog jedinstva i političke samosvijesti. Oni koji danas rade na njegovom rušenju, računaju da bi poslije njega došlo do raspada tog političkog tkiva, da bi jaz među Srbima ponovo postao nepremostiv, a da bi Balkan ostao ono što je decenijama bio – nestabilan prostor pogodovan interesima velikih sila.
Vučić je, htjeli to priznati ili ne, u ovom trenutku simbol otpora toj matrici. A simboli se ne tolerišu – oni se ruše.
