Gradonačelnica Sarajeva Benjamina Karić se samo bruka svojim izjavama, pogotovo u dijelu u kome se poziva na Aneks 8 Dejtonskog mirovnog sporazuma, poručujući javnosti, prvenstveno Srbima, kako je kulturno nasljeđe savremene BiH isključivo “bosansko”.
Kaže ovo za “Glas Srpske” srpski član Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika BiH Anđelina Ošap Gaćanović ističući kako je to netačno, jer je Aneks 8 pravna potvrda upravo toga da ne postoji “uniformno bosansko nasljeđe, već da je ono sastavljeno od kulturnog nasljeđa etničkih grupa savremene BiH”.
– Član 6 Aneksa 8 jasno donosi definiciju nacionalnog spomenika. Prema tome, radi se o jednoj svjesnoj manipulaciji javnošću i namjerno pogrešnom izvrtanju činjenica, s ciljem prikazivanja postojanja, kako je navela Karićeva, “zajedničkog bosanskog nacionalnog korpusa” i “bosanskohercegovačkog nasljeđa” koje, u stvari, niti pravno, niti suštinski istorijski ne postoji – istakla je Ošap Gaćanović komentarišući reakciju dijela sarajevske javnosti koja je “osula drvlje i kamenje” na apel srpskih istoričara koji su u svom pismu prije nekoliko dana još jednom upozorili na sve perfidnije pokušaje otimanja kulturno-istorijskog nasljeđa srpskog naroda, s kojim se paralelno sprovodi i jedan identitetski inženjering s ciljem pravljenja tzv. “bosanske nacije”.
Prema njenim riječima, njeno novo pominjanje Tvrtka I Kotromanića, stećaka, povelje Kulina bana i Čajničkog jevanđelja u kontekstu negiranja njihove pripadnosti srpskom nacionalnom kulturnom i istorijskom korpusu je dokaz da je ovaj nedavni apel srpskih naučnika opravdan.
– Ponovo se drznula da kaže da je Čajničko jevanđelje nastalo u okrilju jeretičke crkve bosanske. Zaboravlja da je ono nastalo i očuvalo se u liturgijskoj upotrebi u okrilju SPC više od 500 godina. I koliko god se skorija sarajevska naučna javnost vrtila oko pokušaja da ga dokaže kao jeretički rukopis, toliko je samo dokazala da ono nije ništa manje srpsko i ništa manje napisano na temeljima pravoslavlja. O jeretičkoj crkvi bosanskoj nema niti jednog naučnog dokaza – poručila je Ošap Gaćanović.
Na nove istorijske vratolomije Karićeve, koja je, inače, pravnica, ali i pojedinih bošnjačkih istoričara, reagovali su i autori pomenutog apela, koji su potpisala 43 istoričara iz Srpske i Srbije.
Jedan od njih je dekan Filozofskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu Draga Mastilović koji kaže da “istorije ima koliko ima i istorijskih izvora, a to što ti izvori ponekad ne gode svačijem oku i uhu, je problem onih koji žele prisvojiti srpsku kulturno-istorijsku baštinu”.
– Reakcije iz FBiH su očekivane, ali, na njihovu žalost, i naučno neutemeljene. To što je vizantijski car i pisac Konstantin VII precizno locirao zemlje koje naseljavaju Srbi, što se srpsko nacionalno ime na prostoru današnje BiH pominje u većem broju istorijskih izvora iz srednjovjekovnog perioda, što su Srbi prvi imali štampariju na ovom prostoru, još u sedmom vijeku u Goraždu, što se Stefan Vukčić Kosača titulisao kao Herceg od Svetog Save, što se Tvrtko krunisao nad moštima Svetog Save u Mileševi, sve su to za nekoga u današnjoj BiH neprijatne istorijske činjenice, ali to nije naš problem – poručio je Mastilović.
I profesor na Pravoslavnom bogoslovskom fakultetu u Foči Darko Đogo smatra kako se o istorijskim činjenicama ne može raspravljati, te da tako raspravi nije podložno ni stanje stvari koje kaže da Konstantin Porfirogenit spominje Bosnu kao dio krštene Srbije.
– Čini mi se da je sarajevska čaršija navikla da, kao u djelu velikog srpskog prozaiste Meše Selimovića “Tvrđavi”, jalijaški slomi svakoga, živog i mrtvog. Da iždžepari i zdravog i bolesnog. Ali sa činjenicama to ne ide. Možda neki sanjaju Bosnu bez Srba, među precima i među savremenicima, no ta srpska zemljica preživjeće i ovaj tamni čas strane okupacije i njihove laži – poručio je Đogo.
Slično mišljenje dijeli i istoričar Boris Radaković. Kaže da oni koji “prozivaju” potpisnike apela da su se vodili ideološkim i dnevno-političkim motivima, a nikako naukom, svjesno prenebregavaju i zaboravljaju da upravo stručna i politička javnost, a uz njih i mnogi laici sa prostora FBiH, godinama unazad nenaučno projektuju temelje današnje državne zajednice BiH u srednji vijek i doba banova i kraljeva.
– Istina, neki deklarativno tvrde da današnja BiH nema veze sa državom Kotromanića, ali kada se uklone naslage stručnih termina i drugih biranih riječi, vidimo da se iza toga krije probosanska Kalajeva ideja o bosanskoj naciji kojoj pripada sve što se nalazi na teritoriji današnje BiH. Dakle, rade upravo ono što prigovaraju srpskim istoričarima – istakao je Radaković.
Dodaje i da je Čajničko četvorojevanđelje, na koje su oko bacile Karićeva i bošnjačka javnost, bogoslužbena knjiga koja se vijekovima koristi u okrilju SPC i tu Dejton, na koji se gradonačelnica poziva, nema nikakvu ulogu. Smatra i da su njene izjave, u stvari, poput topuza koji ona stavlja iznad nauke, jer se sporazum koji je prekinuo građanski rat u današnjoj BiH nastoji iskoristiti kao bič za kažnjavanje svakog naučnog rezultata koji ne odgovara zvaničnom Sarajevu.
– Puna su im usta priče o nasljeđu “svih nas”, o nauci i objektivnosti, ali samo kao svojini današnje BiH. Ovoj priči treba dodati i nastojanja o pisanju udžbenika istorije za školarce, koji će biti zajednički i govoriti o zajedničkoj istoriji. To nije ništa drugo do povampirenje teorije Benjamina Kalaja o “bosanskoj naciji” – smatra Radaković.
Prema riječima profesora na Filozofskom fakultetu u Beogradu, istoričara Miloša Kovića, tvrditi da današnji Srbi nemaju ništa s onima iz srednjeg vijeka je smiješno, jer se ne može negirati istorijski kontinuitet srpskog naroda.
– Volio bih da znam kakve su kvalifikacije Karićeve, koja deli istorijske lekcije. Istina, Čajničko jevanđelje pripada svima, čitavom svetu, pa i BiH, ali je ono pre svega srpsko nasleđe i ne može se otimati od nas i pripajati novom bošnjačkom identitetu. Tako je i sa kraljem Tvrtkom. Ako želimo videti šta je o svom identitetu govorio Tvrtko, možemo lako pronaći ako zaronimo u istoriju, baš kao i slučajevima drugih vladara srednjovekovne Bosne. Istorijski izvori su jedini relevantni, ne nečije želje – naglasio je Ković.
Podsjećanja radi, grupa srpskih istoričara nedavno je upozorila kako je nedopustivo da se i dalje kralj Tvrtko proglašava “bosanskim”, njegova povelja kamenom temeljcem bosanske pismenosti i države, jer se radi o srpskom vladaru i najstarijem pisanom spomeniku na srpskom narodnom jeziku. Napomenuli su i da je nedavni slučaj u vezi sa Čajničkim jevanđeljem, koje su pojedini “naučni” krugovi iz FBiH proglasili spisom “bosanske provenijencije”, na tom fonu, negiranja njegovog pravoslavnog i srpskog karaktera.
pogled.me