Prije godinu dana dr Mašan Ercegović, bivši viceguverner Narodne banke Jugoslavije i član Predsedništva „Saveza Srba iz Crne Gore“, dao je intervju Regionu u vezi ekonomskog programa „evropa sad“, u kojem je gotovo do detalja anticipirao i definisao negativne posledice njegove primjene čemu trenutno svjedočimo.
Više o tome možete pročitati OVDJE.
S tim u vezi, redakcija Regiona ga je zamolila da jedim autorskim tekstom prokomentariše aktuelna društveno- ekonomska i politicka dešavanja u Crnoj Gori u svijetlu skorih predsjedničkih izbora.
Tekst prednosimo u cjelosti:
Veliki reset
Nažalost, smatram da nije suvišno iznova ponavljati da aktuelno crnogorsko društvo koje funkcioniše zadnjih 25-6 godina, pa i zadnjih dvijeipo, koncipirano po principu simbioze divljeg liberalnog kapitalizma svojstvenog vremenu prvobitne akumulacije u ekonomskom smislu i nerazvijenog, tranzicionog, autoritarnog, represivnog, kolonijalnog tipa političkog sistema, predstavlja jedan opšti društveni simulakrum, u kome ništa nije onako kako izgleda a, gotovo uopšte nije onako kako bi trebalo da bude.
Društveni antagonizmi. . .
Neki će reći da ni na globalnom planu nije ništa bolje da, zahvaljujući razvoju novih informatickih i telekomunikacionih sistema svi zajedno živimo jednu novu virtuelnu stvarnost, stvarnost tzv. postistine u kojoj je istina „ili najbolja naučna evidencija“ D.Prelević, shodno interesima dominantnih centara moći (najčešće političkih) skrajnuta u odnosu na emocije ili autentična individualna ubjedjenja.
Tehnološka ekspanzija utiče na sve aspekte ljudskog života nesporno, nažalost, u Crnoj Gori, smatram, ona nije uzrok njenih nedaća, iako se kao sredstvo specijalnog rata u medijskom smislu obilato koristi, i to prije svega zbog toga što su problemi u društvenim odnosima i njihovi uzroci mnogo dublji i stariji od aktuelnog društvenoekonomskog i političkog trenutka u kome su, samo, svi isplivali na površinu.
Suštinu problema u širem društvenom smislu treba tražiti u vremenu kada se crnogorska politička i intelektualna elita-vrh, suprotno apsolutnoj većini gradjana (posebno matičnog državotvornog naroda) odrekla svog autentičnog istorijskog bića, pljunula na svoje neupitno istorijsko nasljedje i tradiciju, poistovjetila partiju i državu, patriotizam i ideologiju, i eliminisala moral i zdravi razum iz javnog diskursa.
I uz to, bez minimalnog iskustva u vodjenju samostalne države i na medjunarodnom i na unutrašnjem planu, i bez elementarne ekonomske analize finansijskih,materijalnih i sveukupnih privrednih resursa i potencijala u ekonomskom smislu, uspostavila samostalnu državu, sa demokratskog i administrativno- tehničkog aspekta na sumnjiv način. Dosledno se držeći fenomena postistine, primjenom savremenih sredstava komunikacije, zasnovane na „psihologiji gomile“ Gistava Le Bona, i političke i ekonomske represije, dogurali su nas tu gdje jesmo.
Stoga, uopšte nije iznenadjenje da ni dvijeipo godine nakon parlamentarnih izbora održanih na krilima istorijskih litija, kada su gradjani na demokratski način još jednom dali šansu politicarima i političkim partijama da se usklade sa interesima države i gradjana, imamo situaciji koja je izuzetno zabrinjavajuća iz više razloga.
Dugovi, Damoklov mač …
U ekonomskom smislu bih se u osnovi iz jednog teorijsko-metodološkog razloga referisao prevashodno na problem finansija, preciznije dugova, kako države ( a time i gradjana) tako i privatnog sektora Crne Gore, koji realno i objektivno na eklatantan način svjedoče i o sveukupnom ekononomskom stanju.
U posljednje vrijeme u medijima koja prati ekonomska kretanja i kod ekonomskih analitičara, a posebno kod političara, u modi je tumčenje ekonomskih kretanja na osnovu odredjenih relativnih pokazatelja izraženih kroz stope rasta BDP, ili stope zaduženosti u odnosu na BDP, i BDP nominalno. Ovo je posebno opasan pristup jer se zamagljuje činjenica da se ukupni spoljnji dug (i javni i privatni) Crne Gore u zavisnosti od momenta presjeka ustalio na 9 milijardi evra i više, i tako udvostručio u odnosu na 2010 godinu.
Ako se ovome doda i 1 milijarda evra blokiranih računa zbog nenaplativih dugova, slika postaje još sumornija, uprkos optimizmu Vlade Crne Gore. Svemu ovome poseban tretman daje i činjenica da sve ovo leži na metodološki pozitivistički utvrdjenom broju zaposlenih koji se kreće oko 250 hiljada i još značajnijem a ambivalentnijem makroekonomskom parametru Bruto društvenom proizvodu. Zašto apostrofiramo metodološku relativnost, odnosno, kontradiktornost parametra BDP, i iz čega proističe njegova upitna relevantnost.
Suprotno svom nazivu koji sugeriše da BDP iskazuje vrijednost godišnje proizvodnje, on u skladu sa medjunarodnom metodologijom (ESA 2010), zasnovanoj na Sistemu nacionalnih računa, u suštini iskazuje agregatnu potrošnju i na taj način daje devijantnu sliku stvarne snage jedne ekonomije.
Kada se tome doda činjenica da realni sektor u BDP, učestvuje sa 20-21%, a sektor proizvodnje razmjenjivih roba 10-12 %, stvarni dometi glavnog makroekonomskog parametra za ocjenu uspješnosti crnogorske ekonomije je, smatram, apsolutno upitan, i svi ozbiljni činioci i u političkom i u ekonomskom životu naše zemlje to bi morali imati u vidu.
Sve ovo je doprinijelo izuzetno teškom socio-ekonomskom položaju najvećeg broja gradđana i u toj činjenici leži razlog da cijelo društvo bude zatočenik jednog nekonzistentnog, nepotpunog i u osnovi neozbiljnog finansijskog eksperimenta-programa koji pospješujući potrošnju generiše dugove (i javne i privatne), nazvanog Evropa sad (kao i politički pokret) sa potencijalno nesagledivim negativnim ekonomskim posledicama a da njegovi protagonisti, sa malenim i životnim iskustvom, i objektivno, praktično nepoznati i u političkom i u profesionalnom smislu, postanu nada nove Crne Gore.
Novi predsjednik, Andrija Mandić….
Na političkom planu vlada pravi galimatijas, Vlada je stabilna iako za nju ne bi glasali ni svi oni koji u njoj sjede, u Vladi mogu da učestvuju svi osim onih koji su joj donijeli najviše glasova, sudije Ustavniog suda se biraju po ne baš provjerljivim kriterijumima stručnosti, zakazani su predsjednički izbori na kojima ponovo učestvuje čovjek, generator svih mogućikh sukoba i podjela, koji po svojoj pohlepnosti, samoljubivosti, autoritarnosti, nemilosrdnosti prema svom narodu i državi, nema pandana u savremenoj političkoj praksi evropskih naroda.
Sve se odvija kao da se u medjuvremenu ništa nije desilo, nije bilo parlamentarnih izbora i još važnije, kao da nije bilo ni litija. Ukoliko se slažemo da pred crnogorskim društvom stoje veliki izazovi i u političkom, i u upravnom, i u bezbjednosnom, i u razvojno-ekonomskom pogledu, i da je zbog toga neophodno imati stabilni društveni poredak, onda se slažemo da bi poslije potpisivanja Temeljnog ugovora izmedju SPC i države, u cilju elimiminisanja društvene napetosti po osnovu diskrimainacije po crkveno-religijskom pitanju, i po tumačenju istorijskog nasljedja, ponajprije, bilo neophodno potpisati još jedan važniji „Temeljni ugovor,“ ugovor o medjusobnom poštovanju i ravnopravnost po nacionalnom pitanju, kako bi politički diskurs i još i prije politička praksa bili uvedeni u tolerantne i demokratske tokove, tada je izbor novog predsjednika praktično jednostavan, glasi Andrija Mandić, zašto ?
Svojom dugogodišnjom principijelnom, istrajnom, tvrdokornom i liderskom političkom borbom na pristojan, kulturan i nadasve ljudski način, protiv svih sistemskih devijacija, čija je personifikacija naprijed spomenuta osoba, to je i zaslužio.
Osim toga, a ništa manje važno, naprotiv, on dolazi iz jedine političke grupacije koja je okrenuta budućnosti, pomirenju, poštovanju tradicije, političkoj ravnopravnosti „demokratiji za sve“ kako kažu, poštovanju istinskih gradjanskih i ljudskih prava jednako za sve, a ne samo za odabrane. I što je najvažnije, imaju jasan i definisan stav po svim otvorenim društvenim pitanjima crnogorskog društva koja se guraju pod tepih i spremni su da ih isključivo na demokratski način brane.
I spremni su, da direktno odgovaraju gradjanima i biračkom tijelu za svoje političko djelovanje, a ne da, za razliku od drugih, bilo direktno bilo indirektno, za svako mišljenje trče u strane ambasade i učestvuju u kontinuiranoj maratonskoj trci za zauzimanje što boljeg mjesta u čekaonicama tih istih ambasada.
Malo li je ???
Zato je prvi pravi politički iskorak u demokratizaciji crnogorskog društva i promjeni dosadašnje političke paradigme, izbor Andrije Mandića za predsjednika.“
pogled.me